Odgovor: Usluge SOS linije pružaju nevladine lokalne organizacije SOS telefoni za žene i djecu žrtve nasilja i Sigurna ženska kuća Podgorica. SOS telefoni trenutno su aktivni u 5 opština: SOS telefon Nikšić, SOS telefon Podgorica, SOS telefon Ulcinj, SOS telefon Berane i SOS telefon Bijelo Polje. Ciljna grupa su sve žene i djeca žrtve nasilja bez obzira na etničku, vjersku ili socijalnu pripadnost. Usluga za korisničku grupu je besplatna.
Dva od pet SOS telefona i Sigurna ženska kuća su za korisničku grupu dostupni 24h/7, 365 dana u godini, a preostali su radnim danima u toku radnog vremena. Tri od pet telefona usluge pružaju putem fiksne linije, a četiri usluge obezbjeđuju putem mobilne linije. Rad SOS linija je u najvećoj mjeri zasnovan na volonterskom doprinosu, a obavljaju ga organizacije koje u prosjeku imaju od 3 do 5 osoba1.
SOS telefoni imaju obučeno osoblje za razgovor i pomoć žrtvama. Usluge koje žrtve mogu da dobiju putem sos linije su obezbjeđivanje informacija žrtvama o daljem načinu postupanja kada je u pitanju porodično nasilje, povjerljivi razgovori sa žrtvom kao vid emocionalnog osnaživanja, psihološka podrška, urgentne intervencije po pozivu, povezivanje sa drugim sistemima koje mogu pomoći žrtvi, pravno savjetovanje. Svaka organizacija ima protokolaran način evidentiranja primljenih poziva, ali su ostale procedure heterogene. Samo dvije organizaicje imaju protokol o radu, a tri vodiče i jasno definisan način vođenja razgovora sa ženama i djecom žrtvama nasilja.
U 2014. godini SOS telefon Nikšić je zajedno sa preostala 4 SOS telefona podnio inicijativu za izradu održive nacionalne sos linije za porodično nasilje i nasilje nad ženama. U okviru ove inicijative napravljen je predlog Pravilnika za rad jedinstvene sos linije za porodično nasilje i nasilje nad ženama i predlog je predat Ministarstvu rada i socijalnog staranja i Ministarstvu za ljudska i manjinska prava.
Na nacionalnom nivou ne postoje objedinjeni statistički podaci o broju žrtava porodičnog nasilja koje su se obratile za pomoć. Pojedine institucije (policija, sudovi, organi za prekršaje, centri za socijalni rad), vode svoje statistike, a takođe i SOS telefoni. Navedene statistike se u velikoj mjeri objedinjavaju u Izvještaju o sprovođenju Strategije zaštite od nasilja u porodici, ali je problem što nijesu uniformne, pa ih nije moguće sabirati, upoređivati i samim tim kvalitetno analizirati. U Planu akcije za postizanje rodne ravnopravnosti kao jedan od problema je istaknuto nepostojanje jedinstvene baze podataka o broju žrtava koje se javljaju za pomoć, jer se dostupni podaci ne mogu objediniti. Navedena baza još uvijek nije uspostavljena, iako je po strateškim dokumentima njena realizacija trebala biti najkasnije u 2014. godini.
SOS telefoni kao NVO se finansiraju u skladu sa Zakonom o NVO, finansijskom podrškom iz budžeta kao organizacije koje se bave djelatnostima od javnog interesa, kao i iz međunarodnih projekata i donacija, dobrovoljnih priloga, prihoda od privrednih djelatnosti, ali i sopstvenih projektnih aktivnosti i volonterskog rada. Što se tiče finansijaske podrške od strane lokalne samouprave ona ne postoji već se SOS linije finansiraju kao i sve druge NVO kada opštine raspišu konkurse za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama. U Zakonu o porezu na dodatu vrijednost2, član 26. stav 10 propisuje “usluge koje obavljaju nevladine organizacije osnovane u skladu sa propisom kojim se uređuje poslovanje tih organizacija, ukoliko ne postoji vjerovatnoća da će to oslobađanje dovesti do narušavanja konkurencije” mogu biti oslobođene PDV-a, ako su od javnog interesa. Iskustvo SOS telefona Nikšić pokazuje da Vlada Crne Gore, tj. nadležno Ministarstvo finansija nemaju dobru volju za primjenu navedene odredbe. Naime, SOS telefon Nikšić je u oktobru 2014. Ministarstvu uputio molbu za oslobađanje od PDV prema firmi koja je radila električne instalacije u SOS skloništu. Uprkos, očiglednim činjenicama, da je gradnja skloništa za žene i djecu žrtve nasilja javni interes i da ni na koji način oslobađanje od PDV ne narušava konkurenciju molba je odbijena.3
|
