|
|
BIH | ||
|
| BIH |
| 2014 |
| Odaberite člana Konvencije |
| Član |
| Član 9 - Nevladine organizacije i civilno društvo |
| Članice će prepoznati, podsticati i podržavati, na svim nivoima, rad nevladinih organizacija i organizacija civilnog društva u borbi protiv nasilja nad ženama i uspostaviti djelotvornu saradnju s ovim organizacijama. |
|
0 - pitanja nisu regulisana zakonom / politike ili postojeće odredbe nisu u skladu sa standardima Konvencije (standardi Konvencije smatraju se minimalnim standardima); 1 - uporište u zakonima postoji, ali ne zadovoljava standarde Konvencije (normativno i / ili u primjeni); 2 - standard Konvencije dostignut u zakonima, ili je blizu dostizanja standarda; 3 - standard Konvencije dostignut i u primjeni, ili je blizu dostizanja standarda; 4 - pitanje u zemlji riješeno je na bolji način nego što je utvrđeno standardima Konvencije. |
||
| Opšta procjena čl. 9 Nevladine organizacije i civilno društvo | ||
| Poređenje između država čl. 9 Nevladine organizacije i civilno društvo | ||
| PITANJA |
| a. Da li postoji zakon koji reguliše rad nevladinih organizacija ili civilnog društva? Kakav je status NVO? Da li postoje zakoni ili podzakonski akti koji regulišu rad NVO na spriječavanju i borbi protiv nasilja prema ženama i u porodici? Da li su NVO priznate u okviru državnog, regionalnog ili lokalnog zakonodavnog okvira kao aktivni pružaoci usluga, nosioci javnih kampanja, ili drugih vrsta aktivnih subjekata u ovoj oblasti (na primer, imaju ulogu monitoringa ili izvještavanja itd.)? Navedite zakone i uloge vezane za NVO. |
| Odgovor: Rad nevladinih organizacija u Bosni i Hercegovini uređen je Zakonima o udruženjima i fondacijama1. Ovim zakonima uređuju se uslovi i postupak za osnivanje, unutrašnju organizaciju, registraciju, prestanak udruženja i fondacija, kao i druga pitanja od značaja za slobodno i dobrovoljno udruživanje građana i pravnih lica2. Zakoni propisuju da su udruženja oblik dobrovoljnog povezivanja više fizičkih ili pravnih lica radi unapređenja i ostvarivanja nekog zajedničkog ili opšteg interesa ili cilja, u skladu s Ustavom i Zakonom, a čija osnovna svrha nije sticanje dobiti. |
 |
| a. Da li postoji zakon koji reguliše rad nevladinih organizacija ili civilnog društva? Kakav je status NVO? Da li postoje zakoni ili podzakonski akti koji regulišu rad NVO na spriječavanju i borbi protiv nasilja prema ženama i u porodici? Da li su NVO priznate u okviru državnog, regionalnog ili lokalnog zakonodavnog okvira kao aktivni pružaoci usluga, nosioci javnih kampanja, ili drugih vrsta aktivnih subjekata u ovoj oblasti (na primer, imaju ulogu monitoringa ili izvještavanja itd.)? Navedite zakone i uloge vezane za NVO. |
|
Odgovor: Rad nevladinih organizacija u Bosni i Hercegovini uređen je Zakonima o udruženjima i fondacijama1. Ovim zakonima uređuju se uslovi i postupak za osnivanje, unutrašnju organizaciju, registraciju, prestanak udruženja i fondacija, kao i druga pitanja od značaja za slobodno i dobrovoljno udruživanje građana i pravnih lica2. Zakoni propisuju da su udruženja oblik dobrovoljnog povezivanja više fizičkih ili pravnih lica radi unapređenja i ostvarivanja nekog zajedničkog ili opšteg interesa ili cilja, u skladu s Ustavom i Zakonom, a čija osnovna svrha nije sticanje dobiti. Fondacija je pravno lice koje nema svoje članstvo, a cilj njenog osnivanja je upravljanje određenom imovinom u opštem ili zajedničkom interesu. U Bosni i Hercegovini ne postoji poseban zakon koji bi propisivao rad nevladinih organizacija u vezi sa sprečavanjem i suzbijanjem nasilja nad ženama i nasilja u porodici. Udruženja i fondacije samostalno utvrđuju svoje ciljeve i djelatnosti, u skladu s Ustavom i Zakonom. Ciljevi i djelatnost udruženja ili fondacije ne mogu biti u suprotnosti s ustavnim poretkom niti usmjereni ka njegovom nasilnom rušenju niti raspirivanju nacionalne, rasne, vjerske i druge mržnje ili diskriminacije zabranjene Ustavom i Zakonom. Ciljevi i djelatnost udruženja ili fondacije ne mogu uključivati angažiranje u predizbornoj kampanji političkih stranaka i kandidata, prikupljanje sredstava za političke stranke i njihove kandidate i finansiranje kandidata, odnosno političkih stranaka. Udruženje mogu osnovati najmanje tri fizička odnosno pravna lica koja su državljani Bosne i Hercegovine, ili stranci koji su stalno nastanjeni ili borave duže od jedne godine na teritoriji BiH, sami ili zajedno s građanima BiH. Udruženje se osniva donošenjem osnivačkog akta. Udruženje stiče svojstvo pravnog lica upisom u registar. Pravne radnje preduzete prije upisa udruženja u registar stvaraju obaveze samo za lica koja su preduzela te radnje. Fondaciju može osnovati jedno ili više fizičkih ili pravnih lica, s tim da osnivači ne mogu biti država BiH, entiteti, kantoni, gradovi, opštine, mjesne zajednice, državni organi, državna preduzeća i fondovi. Osnivači ne moraju biti državljani ili pravna lica iz BiH. Fondacija može biti osnovana jednostranom izjavom volje, ugovorom, testamentom, legatom ili drugim odgovarajućim pravnim aktom. Zakonom se može udruženju ili fondaciji povjeriti da u okviru svoje djelatnosti vrši javna ovlašćenja. U Republici Srpskoj udruženje može steći status udruženja od javnog interesa ako njegovo djelovanje prevazilazi interese njegovih članova i ako je namijenjeno interesu javnosti, odnosno nekim njenim segmentima, u sljedećim oblastima: zdravstvo, nauka, socijalna zaštita, zaštita okoline, civilno društvo, ratni veterani, ljudska prava, prava manjina, pomoć siromašnim i socijalno ugroženim, pomoć invalidima, djeci i starijim licima, tolerancija, kultura, amaterski sportovi, vjerske slobode, pomoć žrtvama elementarnih nepogoda, udruženja potrošača i drugim oblastima od javnog interesa. Smatra se da udruženje djeluje u dobrotvorne svrhe ako je osnovano s prvenstvenim ciljem da pomaže licima i grupama kojima je pomoć potrebna3. Nevladine organizacije koje se bave pitanjima u vezi sa nasiljem nad ženama i nasiljem u porodici, sa izuzetkom onih koje realizuju posebnu mjeru podrške u sigurnim kućama4, nisu prepoznate kao saradnice državnih aktera i vladinih institucija. Stiče se utisak da su čak i ove organizacije prepoznate samo kao pružaoci usluga, a ne saradnici i partneri. Važeće javne politike u oblasti nasilja u porodici prepoznaju značaj nevladinih organizacija i priznaju da „u realnosti ženama žrtvama nasilja i njihovoj djeci pomoć prvenstveno pružaju nevladine organizacije koje se finansiraju iz donatorskih sredstava“5. Osim sigurnih kuća, nevladine organizacije u Bosni i Hercegovine vode i SOS telefon koji kao jedinstveni SOS telefoni za pomoć žrtvama nasilja u porodici funkcionišu od 2005, odnosno 2008. godine. U Republici Srpskoj 2005. godine uspostavljena je jedinstvena SOS telefonska linija 1264 za cijelo područje Republike Srpske, na inicijativu Gender centra Republike Srpske. SOS telefon 1264 vode navladine organizacije specijalizovane za pomoć ženama žrtvama rodno zasnovanog nasilja, i to: „Udružene žene“ Banjaluka, „Budućnost“ Modriča, „Lara“ Bijeljina i „Ženski centar“ Trebinje.6 Za područje Federacije BiH u 2008. godini uspostavljen je jedinstveni SOS telefon 1265 za pomoć i podršku žrtvama nasilja u porodici. Na inicijativu Gender Centra Federacije BiH potpisan je Memorandum o saradnji sa pružaocima SOS telefonske usluge. Usluge pružaju nevladine organizacije „Fondacija lokalne demokratije“ Sarajevo, udruženje građana „Vive Žene“ Tuzla, udruženje „Žene sa Une“ Bihać, udruženje građana „Medica“ Zenica i udruženje „Žena BiH” Mostar, te Centar za socijalni rad Jajce (kao lokalna ustanova socijalne zaštite)7. Na području BiH djeluju nevladine organizacije koje se bave pružanjem besplatne pravne pomoći kao svoje osnovne aktivnosti, te specijalizovane nevladine organizacije koje isključivo besplatnu pravnu pomoć pružaju svojim klijenticama – ženama žrtvama nasilja. Mreža pružalaca besplatne pravne pomoći u BiH osnovana je 2012. godine, zajedničkim potpisivanjem Sporazuma o razumijevanju između 11 organizacija koje besplatnu pravnu pomoć pružaju širom Bosne i Hercegovine8. Aktivna je i “Sigurna mreža BiH” koju čine nevladine organizacije članice “Ženske mreže BiH” koje se bave pružanjem pravne pomoći klijenticama9. Neki od osnovnih ciljeva mreže su javno zagovaranje o problemu nasilja u porodici, posebno sa aspekta zaštite ljudskih prava, jačanje kapaciteta NVO-a kako bi postali ravnopravan partner u odnosu na institucije sistema kao i zalaganje za jedinstveno djelovanje na lokalnom, nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou. Na osnovu svega iznesenog, moglo bi se zaključiti da su standardi propisani članom 9. Konvencije djelomično prepoznati. |
 |
| b. U principu, da li je NVO zajednica aktivna u ovoj oblasti? Možete li da navedete broj organizacija koje se bave pitanjima nasilja prema ženama i u porodici, vrstu djelatnosti (pružaoci usluga, monitoring, fokus na istraživanju i/ili politikama itd.), broj korisnika itd.? Da li postoje državne, regionalne i lokalne mreže ovih nevladinih organizacija? Koja je njihova uloga? Da li NVO sarađuju sa državnim/drugim akterima na zaštiti, sprječavanju, gonjenju, kažnjavanju, i/ili lakšoj restituciji tih žrtava? Ako postoje, navedite aspekt njihovog rada? Ako postoje koordinacija i saradnja između NVO i državnih organa, da li je institucionalizovana u okviru zakona ili politika, ili su više neformalne prirode? Navedite. |
| Odgovor: |
| b. U principu, da li je NVO zajednica aktivna u ovoj oblasti? Možete li da navedete broj organizacija koje se bave pitanjima nasilja prema ženama i u porodici, vrstu djelatnosti (pružaoci usluga, monitoring, fokus na istraživanju i/ili politikama itd.), broj korisnika itd.? Da li postoje državne, regionalne i lokalne mreže ovih nevladinih organizacija? Koja je njihova uloga? Da li NVO sarađuju sa državnim/drugim akterima na zaštiti, sprječavanju, gonjenju, kažnjavanju, i/ili lakšoj restituciji tih žrtava? Ako postoje, navedite aspekt njihovog rada? Ako postoje koordinacija i saradnja između NVO i državnih organa, da li je institucionalizovana u okviru zakona ili politika, ili su više neformalne prirode? Navedite. |
| Odgovor: |
|
|
|
[1] Zakon o udruženjima i fondacijama Bosne i Hercegovine („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“, br. 32/01, 42/03, 63/08 i 76/11), Zakon o udruženjima i fondacijama Federacije BiH („Službene novine Federacije BiH“, br. 6/10, 37/10 i 62/10), Zakon o udruženjima i fondacijama Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 52/01i 42/05). [2] Zakoni o udruženjima i fondacijama na gotovo identičan način uređuju osnivanje, registraciju, unutrašnju organizaciju i prestanak rada udruženja i fondacija. Radi toga je ponuđen opšti pregled, a za više detalja preporučljivo je konsultovati zakone, vidi prethodnu fusnotu. [3] Status udruženja od javnog interesa utvrđuje Vlada Republike Srpske na prijedlog Ministarstva uprave i lokalne samouprave (u daljem tekstu: Ministarstvo), uz prethodno mišljenje nadležnog ministarstva, po osnovu: 1) istorijskog; 2) kulturološkog; 3) multietničkog; 4) teritorijalnog prinicipa i 5) socijalnog – humanitarnog principa. Postupak za dodjelu i prestanak statusa udruženja od javnog interesa, pomoć u finansiranju udruženja od javnog interesa uređuje Vlada uredbom (član 8a). [4] Više u analizi članova Konvencije koji se odnose na specijalizovane usluge podrške (član 22) i sigurne kuće (član 23). [5] Strategija FBiH 2013—2019, str. 35. [6] Nevladine organizacije su pružale ovu vrstu usluge i prije uvođenja jedinstvenog SOS telefona za nivo RS, putem sopstvenih posebnih telefonskih brojeva, te putem istih i dalje pružaju usluge pomoći žrtvama. [7] Više o SOS telefonu u analizi člana 24 Konvencije. [8] Članice Mreže pružaoca besplatne pravne pomoći u BiH su: udruženje Vaša prava BiH, Centar za besplatnu pravnu pomoć Republike Srpske, Kancelarija za pravnu pomoć Brčko Distrikta, Kantonalni zavod za pružanje pravne pomoći Tuzla, Kantonalni zavod za pružanje pravne pomoći Zenica, Kantonalni zavod za pružanje pravne pomoći Sarajevo, Županijski Zavod za pružanje pravne pomoći Odžak, Zavod za besplatnu pravnu pomoć Bihać, Zavod za besplatnu pravnu pomoć Goražde, Županijski Zavod za pružanje pravne pomoći Široki Brijeg, Centar informativno-pravne pomoći Zvornik, Centar za ljudska prava Mostar, Centar za pravnu pomoć ženama Zenica i Fondacija lokalne demokratije. Izvor: Mreža pružalaca besplatne pravne pomoći u BiH http://goo.gl/v5uZpz. [9] Članice Sigurne mreže BiH su: Centar za pravnu pomoć ženama Zenica, Medica Zenica, Lara Bijeljina, Udružene žene Banja Luka, Viva žene Tuzla, Fondacija lokalne demokratije Sarajevo, Žene sa Une Bihać, Žena BiH Mostar, Žene ženama Sarajevo. |
|
|
|
| Kampanju podržava: | ||
|
||
| Sadržaj stranice je isključiva odgovornost autorki i ni na koji način ne odražava stavove Evropske unije. | ||
| Kampanju podržava: | ||
|
||
| Sadržaj stranice je isključiva odgovornost autorki i ni na koji način ne odražava stavove Evropske unije. | ||
