|
a. Da li žrtve svih oblika nasilja obuhvaćenih Konvencijom imaju pravo da budu informisane o raspoloživim uslugama i procedurama kako bi dobile pomoć i podršku? Ako je odgovor potvrdan, navedite da li je to priznato u pravnom dokumentima i/ili politikama (zakonodavstvo, državni/regionalni/lokalni strateški dokumenti, interna pravila, memorandum o razumjevanju). Molimo vas da navedete posebno pravilo o pružanju informacija i da date svoj komentar. Na kojim jezicima se mogu obezbjediti informacije? Ako stranci imaju pravo na usluge, da li bi bio obezbijeđen prevod na njihov jezik ili bi to bio prevod na neki od široko korišćenih jezika?
|
Odgovor: U oblasti građanskopravne zaštite Zakon o parničnom postupku propisuje da će sud stranku koja nema kvalifikovanog punomoćnika i koja se iz neznanja ne koristi pravima koja joj pripadaju po ovom zakonu, da upozori koje parnične radnje može preduzeti. Izuzev ove dužnosti, Zakon ne predviđa posebnu obavezu suda da žrtve u postupku informiše o njihovim pravima i položaju. Stranke imaju pravo da upotrebljavaju svoj jezik ili jezik koji razumiju. Ako se postupak ne vodi na jeziku koji stranka odnosno drugi učesnici u postupku razumiju, obezbijediće im se, na njihov zahtjev, usmeno prevođenje na jezik koji razumiju, svih podnesaka I dokaza kao i onoga što se iznosi na ročištu. O ovom pravu će stranke i drugi učesnici u postupku biti poučeni.
Prema odredbama Zakonika o krivičnom postupku, sud, državni tužilac i drugi državni organi koji učestvuju u postupku u obavezi su da okrivljenog i druge učesnike u postupku pouče o pravima koja im pripadaju i o posljedicama propuštanja radnje. Ista odredba sadžana je i u Zakonu o prekršajima. Oštećeno lice ima pravo da bude obaviješteno o odbacivanju krivične prijave i odustanku državnog tužioca od krivičnog gonjenja, poučeno o mogućnosti da zastupa optužbu i pre(d)uzme krivično gonjenje, obaviješteno o ishodu postupka i da mu se dostavi pravnosnažna krivična presuda. Oštеćeni/a prilikom saslušanja ima pravo i da bude upozoren/a da ne mora da svjedoči, u zakonom propisanim situacijama.
U skladu sa Protokolom o postupanju, prevenciji i zaštiti od nasilja, policija, centar za socijalni rad i pravosuđe su dužni žrtvu poučiti o njenim pravima (izbor povjerljivog lica, besplatna pravna pomoć, sklonište...).
Stranke, svjedoci i druga lica koja učestvuju u postupku, uključujući oštećena lica, imaju pravo da u postupku upotrebljavaju svoj jezik ili jezik koji razumiju. Ako se postupak ne vodi na jeziku nekog od tih lica, obezbijediće se prevođenje iskaza, isprava i drugog pisanog dokaznog materijala. Prevođenje pada na teret budžetskih troškova.
Zaštitnik/ca ljudskih prava i sloboda Crne Gore podnosiocu/teljki pritužbe koji/a smatra da je diskriminisan/a od strane organa, privrednog društva, drugog pravnog lica, preduzetnika i fizičkog lica daje potrebna obavještenja o njegovim/njenim pravima i obavezama, kao i mogućnostima sudske i druge zaštite.
Ministarstvo za ljudska i manjinska prava štampalo je liflet na crnogorskom, romskom i albanskom jeziku sa adresarom institucija, kojima se može obratiti žrtva nasilja. Saradnja Centra za ženska prava sa Političkim klubom žena u Skupštini Crne Gore, rezultirala je publikovanjem brošure za žrtve porodičnog nasilja pod nazivom “Moja prava”. U opštini Tivat izrađen je informator o mehanizmima zaštite koji je dostupan svim institucijama „Informator o postupanju u slučaju nasilja“. Povodom Međunarodnog dana borbe protiv nasilja nad ženama, Sekretarijat za kulturu, sport i društvene djelatnosti opštine Kotor publikacijom “NASILJE NE”.
Ipak, praksa nevladinih organizacija pokazuje da nadležne instutucije nedovoljno informišu žrtve o njihovim pravima i dostupnim mjerama zaštite.
|
